Công đoàn mở rộng không gian ảnh hưởng chính trị

Tác giả: Phạm Trọng Nhân – Đại biểu Quốc hội, Phó Chủ tịch LĐLĐ TP. Hồ Chí Minh

Việc Công đoàn chính thức về “ngôi nhà chung” Mặt trận Tổ quốc là bước chuyển lịch sử có tính chiến lược, thể hiện chủ trương nhất quán của Đảng về đổi mới tổ chức, phương thức hoạt động các đoàn thể.

Công đoàn, từ một thiết chế độc lập – nay được định vị trong cấu trúc phối hợp thống nhất cùng Mặt trận Tổ quốc, nhằm phát huy vai trò đại diện, giám sát và phản biện xã hội sâu sắc hơn.

Theo Hiến pháp 2013 và Luật Công đoàn (sửa đổi), Công đoàn Việt Nam là tổ chức chính trị – xã hội rộng lớn, là đại diện duy nhất của người lao động ở cấp quốc gia trong quan hệ lao động và quốc tế; có quyền tham gia quản lý nhà nước, kinh tế – xã hội; kiểm tra, thanh tra, giám sát chính sách liên quan đến người lao động. Đây là nền tảng pháp lý – chính trị đặc biệt khẳng định vai trò không thể thay thế của công đoàn trong hệ thống chính trị.

Việc Công đoàn trực thuộc Mặt trận Tổ quốc không làm giảm vị thế mà ngược lại còn mở rộng không gian ảnh hưởng chính trị và tiếng nói của giai cấp công nhân trong hệ thống đại diện nhân dân. Lần đầu tiên, pháp luật ghi nhận việc Chủ tịch Liên đoàn Lao động cấp tỉnh được mời tham dự kỳ họp HĐND, UBND cùng cấp – điều này cho thấy công đoàn đang dịch chuyển từ vai trò phản ánh sang vai trò đồng kiến tạo và giám sát quyền lực nhà nước từ góc nhìn người lao động.

Đại biểu Quốc hội Phạm Trọng Nhân – Phó Chủ tịch LĐLĐ TP. Hồ Chí Minh

Tuy nhiên, yêu cầu cũng đặt ra rất cao. Công đoàn không thể tiếp tục hoạt động theo lối cũ hành chính hóa mà phải đổi mới mạnh mẽ, gần dân, hiểu dân, ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, tăng tính tương tác và chủ động trong mọi mặt chăm lo, đồng hành, hỗ trợ người lao động thích ứng với thị trường lao động hiện đại.

Công đoàn phải xác lập ngay tư duy hành động từ “người bảo vệ” sang “người kiến tạo”. Muốn vậy, công đoàn cần tập trung vào ba trụ cột:

(1) Tiếp tục đại diện bảo vệ thiết thực quyền lợi người lao động thông qua giám sát – phản biện;

(2) Tổ chức các phong trào thi đua, nâng cao kỹ năng lao động trong kỷ nguyên số;

(3) Tăng cường liên kết trong hệ sinh thái của Mặt trận để phát huy sức mạnh toàn dân.

Là tổ chức chính trị – xã hội trực thuộc Mặt trận, Công đoàn cùng các tổ chức thành viên hiệp thương dân chủ, phối hợp hành động thống nhất dưới sự chủ trì của Mặt trận. Công đoàn không chỉ là người đại diện quyền lợi công nhân mà còn tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước và hoạt động đối ngoại nhân dân.

Luật Mặt trận Tổ quốc và các Luật liên quan sửa đổi cũng xác lập rõ: Công đoàn là thành viên nòng cốt, có quyền và trách nhiệm tham gia định hình đồng thuận xã hội, phản ánh ý kiến nhân dân và phối hợp thống nhất hành động trong mọi lĩnh vực. Điều đó đòi hỏi công đoàn không chỉ hiện diện ở nhà máy, khu công nghiệp mà còn phải tiến vào đời sống – từ nhà ở, an sinh, giáo dục đến y tế và môi trường sống, có người lao động là có công đoàn.

Có thể xem công đoàn như là “trái tim” kết nối, là người đồng hành cùng người lao động và là lực lượng chính trị – xã hội có tầm ảnh hưởng trong việc kiến tạo một xã hội nhân văn, công bằng và phát triển bền vững.