Ảnh: Tuyết Loan
Ngày 19 tháng 8 năm 2025, Ban Thường vụ Liên đoàn Lao động Thành phố đã ban hành hướng dẫn số 44/HD-LĐLĐ về quy trình thành lập công đoàn cấp cơ sở; kiện toàn, bổ sung nhân sự ban chấp hành, ủy ban kiểm tra và các chức danh trong ban chấp hành, ủy ban kiểm tra công đoàn cấp cơ sở.
Theo đó, Quy trình thành lập công đoàn cấp cơ sở, cụ thể như sau :
1. Điều kiện :
– Công đoàn cơ sở được thành lập trong các đơn vị sử dụng lao động gồm: Doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế; Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về lao động; Đơn vị sự nghiệp công lập[1], ngoài công lập hạch toán độc lập; Văn phòng, cơ quan đại diện của các tổ chức nước ngoài, tổ chức phi chính phủ hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam có sử dụng lao động là người Việt Nam; Cơ quan tổ chức khác có sử dụng lao động theo quy định của pháp luật Việt Nam về lao động; Văn phòng, cơ quan đại diện của Việt Nam tại nước ngoài.
– Nghiệp đoàn cơ sở tập hợp những người làm việc không có quan hệ lao động, hoặc những người lao động đặc thù khác, cùng ngành nghề, theo địa bàn, bao gồm: Lao động hành nghề vận tải, dịch vụ vận tải; Lao động hành nghề thương mại, dịch vụ văn hóa, thể thao, du lịch, y tế, y dược, giáo dục; Lao động hành nghề khai thác, chế biến, nuôi trồng thủy sản, hải sản và dịch vụ nông – lâm – ngư nghiệp; Lao động hành nghề cơ khí, xây dựng, điện tử, tin học; Thợ thủ công, mĩ nghệ, chế tác mĩ phẩm, hàng tiêu dùng; Lao động hành nghề tự do hợp pháp khác.
– Khi có từ năm (05) đoàn viên hoặc năm (05) người lao động trở lên có đơn tự nguyện gia nhập Công đoàn Việt Nam.
2. Trình tự, thủ tục
2.1. Trường hợp người lao động thành lập công đoàn cấp cơ sở
Các Tổ công tác quản lý địa bàn, Công đoàn phường, xã, đặc khu có trách nhiệm hướng dẫn, hỗ trợ người lao động tại đơn vị, doanh nghiệp thực hiện trình tự, thủ tục thành lập công đoàn cấp cơ sở, cụ thể:
Bước 1: Người lao động lập Ban vận động
– Nơi chưa có công đoàn cấp cơ sở, đoàn viên công đoàn hoặc người lao động được quyền lập ban vận động thành lập công đoàn cấp cơ sở (gọi tắt là ban vận động).
– Ban vận động có ít nhất ba người, gồm trưởng ban và các thành viên để thực hiện các nhiệm vụ tuyên truyền, vận động người lao động gia nhập công đoàn và tổ chức đại hội thành lập công đoàn cấp cơ sở.
– Khi có 05 người trở lên (gồm đoàn viên công đoàn và người lao động có đơn gia nhập công đoàn) tự nguyện liên kết thành lập công đoàn cấp cơ sở thì ban vận động chuẩn bị và tổ chức đại hội thành lập công đoàn cấp cơ sở theo hướng dẫn của công đoàn cấp trên.
Bước 2. Ban vận động tổ chức Đại hội thành lập công đoàn cấp cơ sở
* Nội dung, trình tự đại hội thành lập công đoàn cấp cơ sở gồm:
– Chào cờ (Quốc ca và Bài hát truyền thống của Công đoàn Việt Nam).
– Tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu.
– Báo cáo quá trình vận động người lao động gia nhập công đoàn và công tác chuẩn bị tổ chức thành lập công đoàn cấp cơ sở.
– Công bố danh sách người lao động có đơn gia nhập công đoàn.
– Tuyên bố thành lập công đoàn cấp cơ sở.
– Đại diện cấp uỷ (nếu có), công đoàn cấp trên phát biểu.
– Người sử dụng lao động phát biểu (nếu có).
– Bầu cử ban chấp hành công đoàn cấp cơ sở.
– Bầu cử chủ tịch công đoàn cấp cơ sở.
– Thông qua kế hoạch hoạt động của công đoàn cấp cơ sở.
* Thành phần dự đại hội thành lập công đoàn cấp cơ sở gồm:
– Ban vận động;
– Đoàn viên công đoàn, người lao động có đơn gia nhập công đoàn;
– Đại diện công đoàn cấp trên, đại diện cấp ủy địa phương, đơn vị (nếu có) nơi thành lập công đoàn cấp cơ sở;
– Ngoài ra, căn cứ vào tình hình và điều kiện thực tế, ban vận động mời người sử dụng lao động, người lao động chưa có đơn gia nhập công đoàn cùng dự chứng kiến đại hội thành lập công đoàn cấp cơ sở (sau khi có ý kiến của công đoàn cấp trên trực tiếp).
* Điều hành đại hội: Việc tổ chức điều hành đại hội thành lập công đoàn cấp cơ sở do ban vận động thực hiện; có thể mời thêm đoàn viên, người lao động không phải là thành viên ban vận động có kinh nghiệm, uy tín tham gia điều hành đại hội.
Bước 3. Chậm nhất trong 10 ngày làm việc kể từ khi kết thúc đại hội thành lập, Chủ tịch công đoàn cấp cơ sở có trách nhiệm triệu tập hội nghị ban chấp hành công đoàn để bầu ban thường vụ (nếu có), chức danh phó chủ tịch, ủy ban kiểm tra và chủ nhiệm ủy ban kiểm tra công đoàn (nếu đủ điều kiện), lập hồ sơ đề nghị gửi về Liên đoàn Lao động Thành phố xem xét, công nhận.
Hồ sơ đề nghị gồm có:
– Văn bản đề nghị công nhận đoàn viên, công đoàn cơ sở; công nhận kết quả bầu cử Ban Chấp hành, Ủy ban Kiểm tra (nếu đủ điều kiện), các chức danh trong ban chấp hành, ủy ban kiểm tra công đoàn; (Mẫu 01).
– Biên bản Đại hội thành lập công đoàn cơ sở (Mẫu 02).
– Biên bản Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành công đoàn cơ sở (Mẫu 03).
-Đơn gia nhập Công đoàn Việt Nam của người lao động (Mẫu 04a_Đơn cá nhân hoặc Mẫu 04b_Đơn tập thể người lao động).
– Biên bản kiểm phiếu bầu cử tại Đại hội thành lập công đoàn cơ sở (Mẫu 05a, 05b) và biên bản kiểm phiếu bầu cử tại hội nghị lần thứ nhất ban chấp hành công đoàn cơ sở (Mẫu 05c).
– Danh sách trích ngang lý lịch ủy viên ban chấp hành, ban thường vụ, ủy ban kiểm tra (nếu đủ điều kiện) và các chức danh trong ban chấp hành, ủy ban kiểm tra công đoàn (Mẫu 06).
– Bản photo: Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện (đóng dấu treo của đơn vị ở góc trên bên trái).
2.2. Trường hợp Công đoàn cấp trên xem xét, quyết định thành lập công đoàn cấp cơ sở
Những nơi người lao động không đủ khả năng lập ban vận động, các Tổ công tác quản lý địa bàn, Công đoàn phường, xã, đặc khu có trách nhiệm:
– Trực tiếp tuyên truyền, vận động người lao động gia nhập công đoàn;
– Hướng dẫn đơn vị thực hiện các thủ tục đề nghị Liên đoàn Lao động Thành phố xem xét, quyết định kết nạp đoàn viên, thành lập công đoàn cấp cơ sở, chỉ định ban chấp hành, ủy ban kiểm tra và các chức danh trong ban chấp hành, ủy ban kiểm tra.
Hồ sơ đề nghị gồm có:
– Công văn đề nghị thành lập công đoàn cấp cơ sở; đề nghị chỉ định ban chấp hành, ủy ban kiểm tra và các chức danh trong ban chấp hành, ủy ban kiểm tra công đoàn của lãnh đạo đơn vị (Mẫu 07).
– Đơn gia nhập Công đoàn Việt Nam của người lao động (Mẫu 04a_Đơn cá nhân hoặc Mẫu 04b_ Đơn tập thể người lao động).
– Danh sách trích ngang lý lịch ban chấp hành, ủy ban kiểm tra (nếu đủ điều kiện) và các chức danh trong ban chấp hành, ủy ban kiểm tra công đoàn (Mẫu 06).
– Bản photo: Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp hoặc Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động chi nhánh, văn phòng đại diện (đóng dấu treo của đơn vị ở góc trên bên trái).
3. Tổ chức thực hiện
– Tổ Công tác quản lý địa bàn hướng dẫn và thẩm định hồ sơ đề nghị của đơn vị, doanh nghiệp trong khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao; đơn vị, doanh nghiệp có từ 1.000 lao động trở lên; đơn vị, doanh nghiệp tại phường, xã chưa thành lập Công đoàn phường, xã được phân công phụ trách.
– Công đoàn phường, xã, đặc khu có trách nhiệm hướng dẫn và thẩm định hồ sơ đề nghị của đơn vị, doanh nghiệp nằm ngoài khu chế xuất, khu công nghiệp, khu công nghệ cao; đơn vị, doanh nghiệp có dưới 1.000 đoàn viên; nghiệp đoàn cơ sở trên địa bàn được phân công phụ trách.
– Tham mưu Tờ trình (Mẫu 08 hoặc Mẫu 09) trình Thường trực Liên đoàn Lao động Thành phố (qua Bộ phận Tổ chức – Kiểm tra).
[1] Trừ: Đơn vị sự nghiệp công có mức tự bảo đảm chi phí hoạt động thường xuyên xác định theo phương án quy định tại Điều 10 Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ dưới 10%; đơn vị sự nghiệp công không có nguồn thu sự nghiệp.
Nguồn: Anh Khoa, Bộ phận Tổ chức – Kiểm tra; Tuyết Loan, Bộ phận Tuyên giáo – Nữ công
